Goraksha Shataka

 

Vers 43: Wechselatmung: Einatmung links

 

Der Yogi, der den Lotussitz (Padmasana) eingenommen hat, soll durch das linke Nasenloch einatmen, und nachdem er (den Atem) nach Vermögen angehalten hat, durch das rechte Nasenloch wieder ausatmen.


    बद्धपद्मासनो योगी प्राणं चन्द्रेण पूरयेत् |
    धारयित्वा यथाशक्ति भूयः सूर्येण रेचयेत् || ४३ ||


    baddha-padmāsano yogī prāṇaṃ candreṇa pūrayet |
    dhārayitvā yathā-śakti bhūyaḥ sūryeṇa recayet || 43 ||

    baddha-padmasano yogi pranam chandrena purayet |
    dharayitva yatha-shakti bhuyah suryena rechayet || 43 ||


Wort-für-Wort-Übersetzung

    baddha-padmāsanaḥ : der den Lotussitz (Padmasana) eingenommen ("gebunden", Baddha) hat
    yogī : der Yogi (Yogin)
    prāṇam : den Atem (Prana)
    candreṇa : durch den Mond(kanal, das linke Nasenloch, Chandra)
    pūrayet : atme ein ("fülle", pṛ/pṝ)
    dhārayitvā : nachdem er (den Atem) angehalten hat (dhṛ)
    yathā-śakti : nach Vermögen ("wie es in seiner Macht steht", Yathashakti)
    bhūyaḥ : wieder (Bhuyas)
    sūryeṇa : durch den Sonne(nkanal, das rechte Nasenloch, Surya)
    recayet : atme aus ("leere", ric)

Anmerkungen: Dieser Vers wird wortwörtlich in der Hatha Yoga Pradipika (2.7) überliefert. Dort steht er im Kontext der Reinigung (Shuddhi) der feinstofflichen Energiekanäle (Nadi) von Verunreinigungen (Mala), also der Reinigungs- bzw. Wechselatmung (Nadi Shodhana, vgl. HYP 2.7-20). Der Ausdruck "Mond" (Chandra) steht für Ida, den im linken Nasenloch endenden "Mondkanal", der Ausdruck "Sonne" (Surya) steht für Pingala, den im rechten Nasenloch endenden "Sonnenkanal".

Das Kompositum baddha-padmāsanaḥ bezieht sich hier als adjektivisches Kompositum (Bahuvrihi) auf yogī und bedeutet "(ein Yogi) der den Lotussitz (Padmasana) eingenommen (Baddha) hat" (vgl. die Anm. zu Ver 41). Obwohl laut der in Vers 9 gegebenen Beschreibung im vollständigen Padmasana die hinter dem Rücken gekreuzten Arme bzw. Hände die großen Zehen festhalten - was Baddha Padmasana, dem "gebundenen Lotussitz" entspricht - dürfte für die Ausführung von Atemtechniken wie der Reinigungsatmung dennoch der einfache Lotussitz gemeint sein, da zumindest die rechte Hand für das Verschließen des jeweiligen Nasenlochs benötigt wird. Dies bekräftigt auch ein Vers der Gheranda Samhita (5.38), der ebenfalls im Kontext der Reinigung der Nadis (Nadishuddhi) steht:

    upaviśyāsane yogī padmāsanaṃ samācaret |
    gurvādi-nyāsanaṃ kṛtvā yathaiva guru-bhāṣitam |
    nāḍī-śuddhiṃ prakurvīta prāṇāyāma-viśuddhaye || 5.38 ||

"Nachdem er sich auf seine Sitzunterlage (Asana) gesetzt hat, nehme der Yogi den Lotussitz (Padmasana) ein, rezitiere einen Gruß an (seinen eigenen) und andere Meister (Guru), so wie es vom Meister gelehrt wurde, und beginne mit der Reinigung (Shuddhi) der feinstofflichen Energiekanäle (Nadi) für die Vervollkommnung ("Reinheit", Vishuddhi) der Praxis der Atemregulation (Pranayama)." (GhS 5.38)