Goraksha Shataka

Vers 8: Siddhasana (perfekter Sitz)

Man lege eine Ferse fest an den Beckenboden und den anderen Fuß fest oberhalb des Genitals, und richte den Körper auf. Dann schaue man, unbeweglich und mit gesammelten Sinnen, mit unverwandtem Blick auf die Mitte zwischen beiden Augenbrauen. Diese Sitzhaltung, die das Öffnen der Tür zur Befreiung bewirkt, wird perfekter Sitz (Siddhasana) genannt.


    योनिस्थानकमङ्घ्रिमूलघटितं कृत्वा दृढं विन्यसे-
    न्मेढ्रे पादमथैकमेव नियतं कृत्वा समं विग्रहम् |
    स्थाणुः संयमितेन्द्रियोऽचलदृशा पश्यन्भ्रुवोरन्तर-
    मेतन्मोक्षकवाटभेदजनकं सिद्धासनं प्रोच्यते || ८ ||

    yoni-sthānakam aṅghri-mūla-ghaṭitaṃ kṛtvā dṛḍhaṃ vinyasen
    meḍhre pādam athaikam eva niyataṃ kṛtvā samaṃ vigraham |
    sthāṇuḥ saṃyamitendriyo'cala-dṛśā paśyan bhruvor antaram
    etan mokṣa-kavāṭa-bheda-janakaṃ siddhāsanaṃ procyate || 8 ||

    yoni-sthanakam anghri-mula-ghatitaṃ kritva dridham vinyasen
    medhre padam athaikam eva niyatam kritva samam vigraham |
    sthanuh samyamitendriyo'chala-drisha pashyan bhruvor antaram
    etan moksha-kavata-bheda-janakam siddhasanam prochyate || 8 ||


Wort-für-Wort-Übersetzung

    yoni-sthānakam : den Ort, die Stelle (Sthanaka) des Dammes, Beckenbodens ("des Ursprungs", Yoni)
    aṅghri-mūla-ghaṭitam : an die Ferse ("Fuß-Wurzel, Ursprung des Fußes", Anghrimula) angelegt, verbunden Ghatita)
    kṛtvā : habend ("machend", kṛ)
    dṛḍham : fest (Dridha)
    vinyaset : man lege (vi + ni + as)
    meḍhre : oberhalb des Gliedes, über das Glied (Medhra)
    pādam : Fuß (Pada)
    atha : und, nun, dann (Atha)
    ekam : einen (Eka)
    eva : wahrlich, nur (Eva)
    niyatam : fest (Niyata)
    kṛtvā : machend
    samam : aufrecht, ausgerichtet (Sama)
    vigraham : den Körper (Vigraha)
    sthāṇuḥ : aufrecht, unbeweglich (Sthanu)
    saṃyamitendriyaḥ : mit gesammelten, kontrollierten ("bezwungenen", sam + yam) Sinnen (Indriya)
    acala-dṛśā : mit unverwandtem, unbeweglichem (Achala) Blick ("Auge", Drish)
    paśyan : man schaue (paś)
    bhruvoḥ : beide Brauen (Bhru)
    antaram : zwischen (Antara)
    etat : diese (Sitzhaltung, Etad)
    mokṣa-kavāṭa-bheda-janakam : die das Aufbrechen, Öffnen (Bheda) der) Tür (Kavata) zur Befreiung (Moksha) bewirkt, verursacht (Janaka)
    siddhāsanam : Sitzhaltung der Vollkommenen, perfekter Sitz (Siddhasana)
    procyate : wird genannt (pra + vac)

Anmerkungen: In der Hatha Yoga Pradipika (1.37) erscheint dieser Vers in fast identischer Form. Die dortige Variante (statt niyataṃ kṛtvā samaṃ vigraham steht dort hṛdaye kṛtvā hanuṃ su-sthiram ) lehrt zusätzlich das Anlegen des Kinns an die Brust, also Jalandhara Bandha (Hatha Yoga Pradipika 1.37), ebenso Gheranda Samhita (2.7), deren Wortlaut im ersten Halbvers etwas stärker abweicht.

Brahmananda, der Kommentator der HYP, ergänzt zur Ausführung von Siddhasana, dass die linke Ferse an den Beckenboden und der rechte Fuß über das Genital, wörtlich "über das Glied" (meḍhre), gelegt wird.

Das Kompositum mokṣa-kavāṭa-bheda-janakam versteht Brahmananda in dem Sinne, dass Siddhasana die Zerstörung (Nasha) der Hindernisse (Pratibandhaka) der Erlösung (Moksha) bewirkt (janayati): mokṣasya yat kapāṭaṃ pratibandhakaṃ tasya bhedaṃ nāśaṃ janayati. Man könnte unter der Tür zur Befreiung (Moksha-Kavata) auch die Sushumna verstehen, deren Öffnung durch die schlafende Kundalini versperrt wird.